Αύξηση του ΑΕΠ κατά 4% τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024 – ο πληθωρισμός από τους υψηλότερους στην Ευρώπη
Σύμφωνα με το τελευταίο τεύχος του περιοδικού Macroeconomic Analyzes and Trends (MAT), το ΑΕΠ της Σερβίας αυξήθηκε κατά περίπου 4% σε ετήσια βάση τους πρώτους οκτώ μήνες του 2024, αλλά ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός, μεταξύ των υψηλότερων στην Eυρώπη. Τον Αύγουστο, η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής επιβραδύνθηκε στο 0,9%, με τον τομέα της μεταποίησης να αυξάνεται κατά 5%, ενώ ο κλάδος της ενέργειας επιβραδύνθηκε λόγω των δυσμενών υδρολογικών συνθηκών. Σύμφωνα με την ανάλυση, το ξηρό και ζεστό καλοκαίρι «κατέστρεψε» και την αγροτική παραγωγή, η οποία πιθανότατα θα σημειώσει πτώση κατά περίπου 8% σε ετήσια βάση. Τον Αύγουστο, το εξωτερικό εμπόριο σημείωσε αύξηση, ωστόσο η αξία των εισαγωγών ήταν σημαντικά υψηλότερη από την αξία των εξαγωγών. Το λιανικό εμπόριο και οι μισθοί συνέχισαν να αυξάνονται, αλλά ο πληθωρισμός παρέμεινε σταθερός στο 4,3% τον Αύγουστο, όπως και τον Ιούλιο, σε μεγάλο βαθμό λόγω της αύξησης των τιμών των τροφίμων και των ρυθμιζόμενων τιμών. Ο πληθωρισμός στη Σερβία ήταν υψηλότερος από τον μέσο όρο της ΕΕ – 2,8% τον Ιούλιο και 2,4% τον Αύγουστο, από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, μόνο το Βέλγιο και η Ρουμανία είχαν υψηλότερο πληθωρισμό από τη Σερβία.

Η NBS διατηρεί το βασικό επιτόκιο στο 5,75%
Η Εθνική Τράπεζα της Σερβίας (NBS) ανακοίνωσε ότι το Εκτελεστικό Συμβούλιο, στην τελευταία του συνεδρίαση, στις 10 Οκτωβρίου, αποφάσισε να διατηρήσει το βασικό επιτόκιο πολιτικής στο 5,75%, καθώς και τα επιτόκια καταθέσεων και δανείων στο 4,5% και 7,0%, αντίστοιχα. Στην σχετική ανακοίνωση υπογραμμίζεται ότι το βασικό επιτόκιο έχει μειωθεί συνολικά κατά 75 μ.β. από τον Ιούνιο και ότι οι επιπτώσεις της προηγούμενης χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής θα εκδηλωθούν και την επόμενη περίοδο. Παρόλο που ο πληθωρισμός έχει επιστρέψει εντός των ορίων-στόχου και συνεχίζει να κινείται σε αυτό το πλαίσο, η ανακοίνωση τονίζει ότι η προσοχή στη νομισματική πολιτική από την NBS επιβάλλεται από το απρόβλεπτο των μακροοικονομικών εξελίξεων στο διεθνές περιβάλλον και τους αυξανόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεών τους στις παγκόσμιες τιμές της ενέργειας και άλλων πρωτογενών εμπορευμάτων.

Ο ετήσιος πληθωρισμός Σεπτεμβρίου στο 4,2%
Σύμφωνα με το Δελτίο της Στατιστικής Υπηρεσίας της Σερβίας, ο ετήσιος πληθωρισμός Σεπτεμβρίου ανήλθε σε 4,2% ενώ ο μηνιαίος σε 0,1%. Σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2023 οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 3,3%. Σε μηνιαίο επίπεδο άνοδος των τιμών παρατηρήθηκε στις εξής κατηγορίες: Εστιατόρια και ξενοδοχεία (1,3%), Τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά (1,2%), Έπιπλα, οικιακός εξοπλισμός και τακτική οικιακή συντήρηση (0,8%), Στέγαση, νερό, ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο και άλλα καύσιμα, Αλκοολούχα ποτά και καπνός, Υγεία και Παιδεία (0,3%) και (0,1%). Πτώση των τιμών σημειώθηκε στις κατηγορίες: Αναψυχή και πολιτισμός (-3,0%), Μεταφορές (-1,6%) και Ένδυση και Υπόδηση (-0,2%).

H Standard and Poor’s αποδίδει στη Σερβία αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας επενδυτικής βαθμίδας BBB
O Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανακοίνωσε στην επίσημη ιστοσελίδα του, ότι ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard and Poor’s (S&P) «έδωσε» στη Σερβία την επενδυτική βαθμίδα BBB-. Όπως προστίθεται στο δελτίο τύπου, η εξέλιξη αυτή αποτελεί «ιστορική στιγμή για τη χώρα, καθώς η Σερβία καταβάλει προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή για σχεδόν μια δεκαετία». Στην ανακοίνωση τονίζεται επίσης ότι η αναβάθμιση βαθμίδας της Σερβικής οικονομίας από τον S&P ανοίγει την πόρτα σε χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης, μεγαλύτερη πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και αυξημένη εμπιστοσύνη των επενδυτών.

Οικονομικές προβλέψεις για τη Σερβία έως το 2027
 Σύμφωνα με τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard and Poor’s (S&P), ο οποίος αναβάθμισε λίγων ημερών την αξιολόγηση της Σερβίας σε επενδυτική βαθμίδα (ΒΒΒ-), το ΑΕΠ της Σερβίας αναμένεται να αυξηθεί στα 111 δισ. δολάρια έως το 2027, με συνεχείς αυξήσεις όσον αφορά τις επενδύσεις, την εγχώρια ζήτηση και την αποταμίευση. Ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί, φτάνοντας το 2,5% έως το 2027, όπως επίσης και ο δείκτης ανεργίας από 9,5% σε 7,7%. Ωστόσο, ο S&P επισημαίνει ότι οι εξωτερικοί κίνδυνοι, όπως η πιθανή οικονομική ύφεση στην ΕΕ, και ιδίως στη Γερμανία και την Ιταλία, και η εξάρτηση της Σερβίας από το ρωσικό αέριο παραμένουν ανησυχητικοί. Αντίθετα, η πρόοδος ως προς την ένταξη στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επίλυσης των σχέσεων με το Κόσοβο και της ευθυγράμμισης με τις κυρώσεις της ΕΕ, αποτελούν κρίσιμους όρους σύμφωνα με τον S&P για τη διατήρηση αυτής της βαθμολογίας. Τέλος, υπογραμμίζεται η σημασία της διατήρησης της δημοσιονομικής πειθαρχίας, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της πολιτικής σταθερότητας για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Υπογραφή Συμφωνίας Οικονομικής Συνεργασίας με τα ΗΑΕ
Η Σερβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) υπέγραψαν, στις 5 Οκτωβρίου, Συμφωνία Οικονομικής Συνεργασίας (CEPA) με στόχο να ενισχύσουν τις εμπορικές και επενδυτικές ροές μεταξύ των δύο χωρών. Η συμφωνία προβλέπει την μείωση/κατάργηση των δασμών στο διμερές εμπόριο, την άρση των εμπορικών εμποδίων, την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, την στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την διευκόλυνση των διμερών επενδυτικών ροών. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις το συνολικό διμερές εμπόριο εκτός προϊόντων πετρελαίου μεταξύ ΗΑΕ και Σερβίας έφτασε τα 122,9 εκατ. δολάρια το 2023 και αναμένεται να φτάσει τα 500 εκατ. δολάρια τα επόμενα πέντε χρόνια. Η εν λόγω συμφωνία στοχεύει στη μείωση των δασμών μεταξύ των δύο χωρών έως και κατά 96% και να ενισχύσει το αμοιβαίο εμπόριο σε περίπου 500 εκατ. δολάρια τα επόμενα δύο χρόνια. Τα ΗΑΕ ξεκίνησαν το πρόγραμμα CEPA στα τέλη του 2021, με στόχο να διπλασιαστεί η συνολική αξία του εξωτερικού εμπορίου τους στα 4 τρισεκατομμύρια AED (993 δισεκατομμύρια ευρώ) έως το 2031. Τα HAE έχουν μέχρι στιγμής υπογράψει αντίστοιχες συμφωνίες μεταξύ άλλων με την Ινδία, την Τουρκία και το Ισραήλ. Το Σερβικό Εμπορικό Επιμελητήριο στο Βελιγράδι, στις 7 Οκτωβρίου, υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με τον αντίστοιχο οργανισμό στο Ντουμπάι, με την τελετή υπογραφής να λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια του επιχειρηματικού συνεδρίου “How to Do Business in Dubai”, στο οποίο συμμετείχαν περισσότερες από 60 Σερβικές εταιρείες και 12 εταιρείες από το Ντουμπάι. Η Υπουργός Οικονομίας Adrijana Mesarovic, απευθυνόμενη στο φόρουμ στο οποίο συμμετείχαν εταιρείες από τους τομείς της γεωργίας και της βιομηχανίας τροφίμων, του εμπορίου, των μηχανημάτων, της κλωστοϋφαντουργίας και της βιομηχανίας μόδας, της πληροφορικής και της καινοτομίας, είπε ότι το συνολικό εξωτερικό εμπόριο με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2023 ανήλθε σε 147 εκατ. ευρώ, με τις εξαγωγές να αυξάνονται 35,3% και τις εισαγωγές 127,5%, σε σύγκριση με το 2022.

Η ΕΕ έδωσε το πράσινο φως στη μεταρρυθμιστική ατζέντα της Σερβίας για το Growth Plan Τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν το Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα της Σερβίας, ανοίγοντας το δρόμο για την έναρξη της προχρηματοδότησης στα πλαίσια του Growth Plan, του νέου χρηματοδοτικού μέσου της ΕΕ για την περιοχή, συνολικής αξίας 6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα, περιλαμβάνει 98 μέτρα που στοχεύουν στην επιτάχυνση της πορείας της Σερβίας προς την ένταξη στην ΕΕ. Η πρώτη δόση για τη Σερβία από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης θα ανέλθει σε περίπου 112 εκατομμύρια ευρώ από τα συνολικά 1,58 δισ. Το 50% των κονδυλίων θα διατεθεί στον προϋπολογισμό ενώ το υπόλοιπο θα στηρίξει έργα υποδομής.

Αύξηση 150% των εξαγωγών της Γερμανίας στα Δυτικά Βαλκάνια την τελευταία δεκαετία Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας, τους πρώτους οκτώ μήνες του τρέχοντος έτους, οι εξαγωγές της Γερμανίας στα Δυτικά Βαλκάνια αυξήθηκαν 8,2%, με τη Σερβία να είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος του Βερολίνου στην περιοχή. Το συνολικό ποσό ανέρχεται σε 6,4 δισ. ευρώ και τα μηχανήματα φαίνεται να κυριαρχούν στις συνολικές εξαγωγές. Η αξία των αγαθών που απέστειλε η Γερμανία από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2024 στη Σερβία, την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία και το Κόσοβο* ανήλθε συνολικά σε 5,8 δισ. ευρώ. Σε σύγκριση με τους πρώτους οκτώ μήνες του 2014, όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη σύνοδος κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου, οι εξαγωγές της Γερμανίας στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αυξήθηκαν κατά 3,5 δισ. ευρώ, ή 148,5%.

Ο αριθμός των τραπεζών στη Σερβία αναμένεται να μειωθεί κατά το ήμισυ
Το Forbes Serbia αναφέρει ότι υπάρχουν επί του παρόντος 20 τράπεζες που λειτουργούν στη χώρα, ωστόσο η δυναμική της αγοράς υποδηλώνει ότι θα μπορούσε να επέλθει σημαντική ενοποίηση η οποία θα μπορούσε μειώσει αυτόν τον αριθμό στο μισό. Οι «κυρίαρχοι παίκτες» είναι οι Intesa, OTP, Raiffeisen, UniCredit, NLB, Postanska stedionica, AIK, Erste και Eurobank. Ο Διευθυντής εξαγορών και ενοποίησης της OTP Bank, Γκάμπορ Κόλιτς, σημείωσε ότι ενώ η Σερβία έχει ανταγωνιστική τραπεζική αγορά με πολλές μεγάλες τράπεζες, καμία δεν έχει μερίδιο αγοράς που να υπερβαίνει το 20%, το οποίο υποδεικνύει σημαντικές δυνατότητες ενοποίησης. Επιπλέον, ανέφερε ότι πιστεύει ότι οι δέκα μικρότερες τράπεζες πιθανότατα να δυσκολεύονται με την κερδοφορία και θα μπορούσαν είτε να εξαγοραστούν είτε να πάψουν να υπάρχουν, αντανακλώντας τις τάσεις που παρατηρούνται σε άλλες αγορές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η OTP Bank είχε προηγουμένως αποχωρήσει από αγορές όπως η Ρουμανία και η Σλοβακία λόγω χαμηλών μεριδίων αγοράς, επιδεικνύοντας στρατηγική εστίαση στο να γίνει κορυφαίος παίκτης σε πιο προσοδοφόρες αγορές αντί να παραμείνει σε λιγότερο ανταγωνιστικές αγορές.

Συμμετοχή Σερβικού Εμπορικού Επιμελητηρίου σε συμμαχία Επιμελητηρίων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Belt and Road»
Ο Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Σερβίας, Marko Cadez, ανακοίνωσε ότι το Σερβικό Επιμελητήριο θα συνιδρύσει και θα συμμετάσχει στον νέο «Διεθνή ΧερσαίοΘαλάσσιο Εμπορικό Διάδρομο», μια συμμαχία Επιμελητηρίων που συνδέει την Κίνα με τη Νοτιοανατολική Ασία και την Ευρώπη. Η συμμαχία θα περιλαμβάνει 20 Εθνικά βιομηχανικά και εμπορικά επιμελητήρια κατά μήκος της διαδρομής Belt and Road. Ο κ. Cadez σημείωσε ότι αυτή η σύνδεση επιτρέπει στις σερβικές επιχειρήσεις την πρόσβαση σε αγορές που δεν μπορούσαν να προσεγγίσουν εύκολα, όπως οι Φιλιππίνες, το Καζακστάν, η Ινδονησία κ.ά. Επιπλέον, πρόσθεσε ότι οι καλές σχέσεις με την Κίνα είναι σημαντικές όχι μόνο για το εμπόριο, αλλά και για τη συνεργασία στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας, των ηλεκτρικών οχημάτων, των μπαταριών, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των νέων υλικών.

Σχεδόν 300 Εταιρείες στο Επιχειρηματικό Φόρουμ Σερβίας-Τουρκίας
Στο Επιχειρηματικό Φόρουμ Σερβίας-Τουρκίας που πραγματοποιήθηκε στις 11 Οκτωβρίου συμμετείχαν περίπου 300 σερβικές και τουρκικές εταιρείες, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Σερβίας, Marko Cadez. Ο κ. Cadez πρόσθεσε ότι αυτό ήταν το τέταρτο διμερές επιχειρηματικό φόρουμ, που διοργανώνεται παρουσία των Προέδρων της Σερβίας και της Τουρκίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς και Ταγίπ Ερντογάν, και ότι οι εξαγωγές σερβικών προϊόντων στην Τουρκία έφθασαν σε ιστορικό υψηλό τον Αύγουστο του 2024. Το επιχειρηματικό φόρουμ διοργανώθηκε από το Εμπορικό Επιμελητήριο της Σερβίας και το Συμβούλιο Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων της Τουρκίας στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψης του Τούρκου προέδρου στη Σερβία. Ο κ. Ερντογάν ανέφερε στην ομιλία του ότι το διμερές εμπόριο είναι σε άνοδο και ότι έχει φτάσει τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως τα τελευταία δύο χρόνια. Πρόσθεσε επίσης ότι η Τουρκία καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να συνεχιστεί η τάση αυτή, και ότι οι τουρκικές Εταιρείες και Επενδύσεις δημιουργούν νέες ευκαιρίες στη Σερβία. Σημείωσε τέλος ότι 850 επενδυτές με τουρκικά κεφάλαια δραστηριοποιούνται στη Σερβία, συμπεριλαμβανομένων 842 εταιρειών και 20 εργοστασίων που απασχολούν 9.600 άτομα, Συμπλήρωσε ότι η κεφαλαιακή τους αξία είχε αυξηθεί τα προηγούμενα 12 χρόνια από το αρχικό 1 εκατομμύριο δολάρια σε 540 εκατομμύρια δολάρια ενώ το συνολικό τους εισόδημα ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Σερβικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Σερβίας (CCIS) στο Φόρουμ συγκεντρώθηκαν περισσότερες από 177 σερβικές και 120 τουρκικές εταιρείες από τους τομείς της ενέργειας, των υποδομών, του τουρισμού, της αυτοκινητοβιομηχανίας και της βιομηχανίας τροφίμων, με συγκεκριμένα έργα για την ενίσχυση της συνεργασίας και των επιχειρηματικών συνδέσεων. Μιλώντας για τις εταιρείες που είχαν έρθει στο φόρουμ με συγκεκριμένα έργα και τις διμερείς συναντήσεις με Τούρκους εταίρους, ο Cadez είπε ότι η PIK Becej και η Friglo ήταν έτοιμες να διπλασιάσουν τις συναλλαγές τους με την Τουρκία, ότι η Jela Jagodina ήθελε να αυξήσει τις εξαγωγές επίπλων στην Τουρκία, και ότι υπήρχαν πολλές ευκαιρίες για συνεργασία στον τομέα της πληροφορικής και σχεδόν σε όλους τους τομείς.

Ο Ανταγωνισμός στις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων κάτω από το ευρωπαϊκό επίπεδο Σύμφωνα με την ανάλυση του Balkan Tender Watch για το 2024, ο ανταγωνισμός στις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων στη Σερβία είναι σημαντικά χαμηλότερος από τα ευρωπαϊκά πρότυπα, με μέσο όρο μόλις 2,5 προσφορές ανά διαδικασία τα τελευταία τρία χρόνια, σε σύγκριση με περισσότερες από 3 στην Ευρώπη. Πάνω από τις μισές διαδικασίες σύναψης συμβάσεων στη Σερβία καταλήγουν σε μία μόνο προσφορά, αντανακλώντας την ανησυχητική έλλειψη ανταγωνισμού. Τα βασικά ζητήματα σύμφωνα με την ανάλυση, περιλαμβάνουν τις εξαιρέσεις από τον Νόμο περί δημοσίων συμβάσεων για επείγοντα έργα υποδομής, την ανεπαρκή επίβλεψη κατά την εκτέλεση των συμβάσεων και την χαμηλή εμπιστοσύνη μεταξύ των εταιρειών που υποβάλλουν προσφορές, που τροφοδοτείται από υποψίες για «στημένους διαγωνισμούς ή ευνοιοκρατία». Η ανάλυση υποδεικνύει την κατανομή της αγοράς, τις εικονικές προσφορές και την εναλλαγή προσφορών ως κοινές μορφές νοθεύσεων.

Το συνολικό χρέος της Σερβίας ανέρχεται σε πάνω 60 δισ. ευρώ
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, Μπόρισλαβ Μπόροβιτς το επίσημο δημόσιο χρέος της Σερβίας, ανερχόταν σε 38,2 δισ. ευρώ τον Ιούλιο, ωστόσο δεν αντιπροσώπευε όλες τις υποχρεώσεις του κράτους – αλλά μόνο τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν εισπραχθεί και περάσει από το δημόσιο ταμείο. Σύμφωνα με τον ίδιο τα υπόλοιπα δάνεια που έχουν συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων αλλά δεν έχουν ληφθεί ανέρχονται σε περίπου 25 δισεκατομμύρια και προορίζονται για τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale, το μετρό, την Expο 2027 κ.ά. Ερωτηθείς εάν το χρέος του κράτους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί υψηλό ή επικίνδυνο, ο Μπόροβιτς απάντησε ότι, μόνο το 2024, το κράτος έπρεπε να επιστρέψει αρχικό κεφάλαιο ύψους 976.449.116.000 RSD (8,4 δισ. ευρώ), το οποίο αποτελεί το 45% των συνολικών εσόδων της Σερβίας. Αν προστεθούν και τα 1,6 δισ. ευρώ που οφείλονται το 2025 σε τόκους, τότε σύμφωνα με τον ίδιο τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο θετικά όσο παρουσιάζονται επισήμως.

Περισσότερες από 52.000 άδειες εργασίες σε ξένους υπηκόους το 2023
Ο Srdjan Barac, Σύμβουλος του Υπουργείου Εργασίας, Απασχόλησης, Βετεράνων και Κοινωνικών Υποθέσεων, δήλωσε στις 14 Οκτωβρίου ότι το 2023, η Σερβία είχε εκδώσει
52.185 άδειες εργασίας σε ξένους υπηκόους και έχουν υποβληθεί περίπου 67.000 αιτήσεις από την αρχή του έτος. Μιλώντας σε συνέδριο για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και την ελεύθερη κίνηση ανθρώπων, ο κ. Barac σημείωσε ότι το 2024 πιθανότατα θα σημειώσει ρεκόρ ως προς τον αριθμό των αδειών εργασίας που θα εκδοθούν σε ξένους υπηκόους, αλλά ο στόχος της Κυβέρνησης ήταν να εξασφαλιστεί η ίση μεταχείριση ξένων και Σέρβων υπηκόων.